Periferik Arter Hastalığı Tedavisi

PAH bulunan hastaların çok az bir kısmına girişim gerekmektedir. Bu hastaların çoğu asemptomatik olduğu için müdahale gerektirmez. Ancak bu hastalara tanı konulduğu andan itibaren tedavileri yaşam tarzı değişiklikleri ile başlaması gerekmektedir. Risk faktörlerinin ortadan kaldırılması,sigara ve tütün ürünü kullanımının bırakılması, kolesterol ve şeker değerlerinin düzenlenmesi için diyet önerileri, sedanter yaşayan hastalar için egzersiz programları, tansiyon yüksekliği olan hastaların tansiyon kontrolünün sağlanması gerekmektedir.

Tedavinin ikinci aşaması ise ilaçların düzenlenmesidir. Bu hastalarda kan sulandırıcı, kolesterol düşürücü ve damar genişletici ilaçlar kullanılmaktadır. Yine şeker hastalarının kan şekeri seviyelerinin ve ilaçlarının düzenlenmesi büyük önem arzetmektedir. Kolesterol ilaçları damar tıkanıklığına neden olan plakların sağlamlaştırılmasına ve büyümesine engel olmak amacıyla kullanılmaktadır.

Tedavinin son aşaması ise girişimsel/cerrahi tedavilerdir. Diğer hastalıklarda olduğu gibi gelişen bilgiler ve teknoloji sonucunda bu hastalığın tedavisinde de girişimsel yöntemler ön plana çıkmaya başlamıştır. Ancak burada vurgulanması gereken en önemli şey tedavi yönteminin doğru seçilmesidir. Girişimsel yöntemler her hasta için uygun değildir. Bu yöntemler daha çok kısa segment darlık yada tıkanıklığı olan hastalar, ileri yaş ve genel durum bozukluğu olan hastalar için daha uygundur. Daha önce cerrahi geçirmiş ve cerrahi riski yüksek hastalar için de bu yöntemler uygun hasta seçimiyle başarılı bir şekilde uygulanabilmektedir. Buradaki önemli noktanın tedavi başlangıcında doğru yöntemin seçilmesinin ve bunun her hasta için farklılık gösterdiğinin bir kez daha vurgulanması gerekir.

Girişimsel yöntemle tedavide PTA yada PTA/STENT uygulamaları yapılmaktadır. Son zamanlarda geliştilen yöntemlerle damar içi traşlama gibi tedavi olanakları da mevcuttur. BU yöntemlerde damar içerisine bir iğne yardımıyla girilmekte, kılavuz tel aracılığıyla darlık yada tıkalı bölge geçilmekte ve bu bölgeye balon ve/veya stent uygulaması yapılmaktadır. Stentleme genellikle daha büyük çaplı damarların bulunduğu kasık bölgesi ve karın içi damarlarda uygulanmaktadır. Dizaltı bölgede genellikle balon uygulaması yapılmaktadır.

Cerrahi olarak bu hastalarda  endarterektomi (plak temizleme ) yada by-pass (köprüleme) ameliyatları yapılmaktadır. Girişimsel tedaviler kısmında da belirttiğimiz gibi kısa segment darlık yada tıkanıklıklar genellikle girişimsel yöntemlerle tedavi edildiği için ardışık darlık yada uzun segment tıkanıklığı olan hastalarda by-pass ameliyatları uygulanmaktadır. Bu ameliyatlarda en sık kullanılan damar ise hastanın kendi bacağından alınan safen vendir. Bu damarın uygun olmadığı durumlarda yada damarın koroner by-pass ameliyatı için saklanması gerektiğinin düşünüldüğü durumlarda biyolojik yada PTFE denilen sentetik greftler kullanılabilmektedir.

Periferik arter hastalarında cerrahi yada girişimsel yöntemlerin kıyaslanması amacıyla pekçok çalışma yapılmıştır. Her yöntemin kendine özgü avantaj ve dezavantajları bulunmaktadır. Her iki yöntem de hasta bazında uygun yöntemin seçilmesiyle uygulanabilirken bazı bu yöntemler birbirlerinin destekleyici ve tamamlayıcısı olarak ta kullanılabilmektedir. Hatta bazı hastalarda her iki yöntem de kullanılarak hastalar tedavi edilebilmektedir.