Diyaliz fistülleri kalp ve damar cerrahları için basit bir ameliyat gibi görünse de diyaliz hastaları için hiç te öyle değildir. Diyaliz hastalarını yaşama bağlayan bir yoldur bu fistüller. Diyaliz fistülleri atardamar ile toplardamar arasında bir bağlantıdır.

Bu hastaların atardamarları ile toplardamarı birbirine dikilerek, atardamardaki yüksek basınçlı kanın toplardamara geçmesi sağlanır. Toplardamarda zaman içerisinde genişleme ve duvarında kalınlaşma gelişerek fistüle rahatça girilebilecek duruma gelmektedir. Fistül açıldıktan sonra yaklaşık 1-1.5 ay içerisinde diyalize girilebilecek hale gelir. Bu süre içerisinde ise geçici yada kalıcı kateterler yardımıyla hastaların diyalize girmesi sağlanmaktadır. Diyaliz için kalıcı kateterler kullanılsa da hastalar için en uygun giriş yolu fistüllerdir. Kalıcı kateterlerde tıkanma ve enfeksiyon komplikasyonları hiç te az değildir.

Bir fistülün iyi çalışması için bazı koşulların ameliyattan önce iyi değerlendirilmesi gerekmektedir. Bağlanacak atardamarın yeterli kadar kanı getirmesi ve bunu taşıyacak toplardamarın da önünün açık olması gerekmektedir. Gelen kanın yeterli olmaması yada bunu taşıyacak damarın önünde darlık yada tıkanıklık olması durumunda fistül çalışmayacak ve tekrar açılması gerekecektir. Bunun önüne ancak işlem öncesi ayrıntılı değerlendirme yapılarak geçilebilir.

Zaman içerisinde fistüllere yapılan tekrarlayan girişimler nedeniyle fistüllerde anevrizma(balonlaşma) yada tıkanıklık gelişebilmektedir. Tıkanıklıklar girişimsel yöntemlerle açılabilimekte, açılamadığı durumlarda cerrahi müdahale gerekmektedir. Oluşan anevrizmalar içerisinde pıhtı gelişebilmekte hatta fistülün durmasına neden olabilmektedir. Anevrizmalar hem görsel bozukluk yaratmakta hem de patlama tehlikesi içermektedir. Anevrizma gelişen damarların çıkartılıp yerine hastanın kendi damarıyla yeniden fistül açılması, yapay damarla yada hayvan kaynaklı damarlarla değiştirilmesi gerekmektedir.